Yamaha’s Make Waves-interviews: Cesare Picco, componist en pianist

(Credits @ray.tarantino)

Zittend in zijn huis in Milaan voor ons gesprek, bewijst Cesare dat hij een vlotte prater is ondanks het feit dat Engels niet zijn moedertaal is. Het is onmiddellijk duidelijk dat de elementen die aan de basis liggen van zijn innovatie nederigheid, wijsheid en gebrek aan pretentie zijn.

Muziek: Een verenigende kracht:

Cesares verhaal illustreert de broederschap die we universeel delen als muziekfans en muzikanten. Hij illustreert dat muziek ons leven beïnvloedt en een grote samenhang vertoont.

'Ik ben opgegroeid in Vercelli, in Noord-Italië bij de rijstvelden. U kunt zich de horizon daar voorstellen: het is erg vlak, veel mist in de winter, het is nogal een melancholische, poëtische plek', legt hij beschouwend uit.

Cesare is opgegroeid in een muzikale familie en schrijft zijn moeder toe dat zij hem discipline bijbracht. 'Elke dag moest ik minimaal een uur oefenen. Daarna kon ik spelen wat ik wilde. Zij was ook mijn eerste lerares, toen ik vier jaar werd. Mijn ouders waren allebei niet-professionele klassieke spelers, dus er was een vleugel in huis. Ik begon van piano te houden door de aanpak van mijn moeder, die van piano een spel maakte. Muziek en klanken waren er om ontdekt te worden en van te genieten. Ik leerde alle klassieke componisten op de radio herkennen en begon het muzikale alfabet eerder te schrijven dan het Italiaanse.'

Als kleine jongen stelde Cesare zich de fysieke structuur van de vleugel voor als zijn toevluchtsoord om te spelen. 'Ik bracht vele uren door onder de vleugel, veranderde die ruimte in mijn kamer, gevuld met speelgoed, kussens en dekens. Ik realiseerde me tijdens mijn volwassenheid dat het luisteren naar mijn vader die speelde als ik onder de vleugel lag, een heel bijzondere muzikale indruk achterliet: je hoort een onreproduceerbaar, trillend geluid op die manier. En nu, tijdens mijn pianomasterclasses, vraag ik studenten om op die manier naar de vleugel te luisteren. Het is de beste manier om de snaartrillingen te voelen. Als pianisten hebben we de neiging te luisteren naar de geluiden die we voor ons maken. Maar van onderen is het alsof je een piano hoort terwijl je een hoofdtelefoon op hebt.

Persoonlijke vooruitgang:

Persoonlijke ontwikkeling komt met de tijd en ervaring, net als onze eigen muzikale evolutie. Als we onze oren openhouden, kunnen we onze creatieve vaardigheden laten groeien. Luisteren naar muziek die nieuw voor ons is, kan nuttig zijn in dit verband. Cesare illustreert dit aan de hand van zijn eigen ervaringen.

'Elke zondag', begint hij, 'hoorde ik mijn vader spelen in de kerk - hij bekeerde zich tot het protestantisme voor mijn geboorte - en we zongen met z'n allen Duitse koormuziek. Ik denk dat mijn liefde voor Bach daaruit gegroeid is. Ik speelde klassieke muziek, ging naar de muziekschool van de stad en deed ook mee aan pianowedstrijden.'

Ondanks zijn natuurlijke muzikale capaciteiten en zijn inzet om zijn vak te ontwikkelen, stopte Cesare korte tijd met spelen. 'Misschien verveelde ik me, dus op mijn elfde stopte ik zo'n zes maanden met pianospelen. Ik weet nog dat mijn ouders niet begrepen dat ik in die tijd liever basketbalde of tenniste. Toch bleef ik naar veel soorten muziek luisteren. Via de albums van mijn oudere broer ontdekte ik Patti Smith, The Ramones, The Police, Genesis en Caravan -- mijn favoriet.'

Cesare kreeg nieuwe energie toen hij jazz ontdekte. Zodra we uit onze comfortzone stappen, maximaliseren we ons potentieel om creatief te bloeien.

'Mijn leven veranderde totaal toen ik 12 was, luisterend naar een album van Bill Evans dat ik vond in de discotheek waar mijn vader soms speelde', herinnert hij zich. 'Er verscheen een nieuwe wereld voor me als ik luisterde naar het geluid van dat trio, dus ging ik terug naar de piano en probeerde op die manier te spelen.'

Spoedig daarna, ging Cesare vloeiend nieuwe muzikale grondbeginselen beheersen.

'Een privéleraar, Dante Destefanis, verbrede mijn horizon', herinnert hij zich. 'Hij leerde me contrapunt en compositie, en had een piano, orgel en klavecimbel voor de lessen. Ik heb drie jaar van mijn leven doorgebracht tussen de wetten van de harmonie en vele uitdagende transcripties. Hij opende een deur voor mijn ogen, ik leerde om geen muzikale grenzen of vooroordelen te hebben. In plaats daarvan was er overal goede muziek: Coltrane, Chopin, Bartok, Ravel, Gershwin, renaissance- en barokmuziek. Ik was dolgelukkig.'

Nadat hij op 16-jarige leeftijd professional was geworden, begon Cesare samen te werken met plaatselijke spelers en breidde hij zijn muzikale lexicon uit door middel van improvisatie. 'Dat is een drijvende kracht in mijn muziek', vertelt hij enthousiast. 'Het is een zeer cruciaal element. Als mensen het woord 'improvisatie' horen, denken ze aan jazz. Maar improvisatie maakt al eeuwen deel uit van de westerse muziek. Improvisatie is een al lang bestaande praktijk, zelfs Chopin gebruikte het. Voor mij blijft improvisatie een sleutelfactor in alles wat ik doe.

Cesare begon al snel internationale reizen te maken, waardoor zijn muzikale vocabulaire verder werd uitgebreid. Ook wij kunnen tegenwoordig onze muzikale horizon verruimen zonder op het vliegtuig te stappen, door online of elders te luisteren naar muziek die we nog niet eerder hebben gehoord. Cesares reizen hebben zijn muzikale aspiraties opnieuw ingesteld. 'Het waren jaren van razende nieuwsgierigheid', herinnert hij zich. 'Ik ontdekte meer genres om me uit te dagen door te reizen. Ik ontmoette Zuid-Afrikaanse muzikanten in Duitsland met wie ik speelde. Mijn debuut in de legendarische Ronnie Scott's club in Londen in 1986 was bemoedigend. "

Zijn optreden vond plaats tijdens een pauze voor een show van Hugh Masekela. 'Het publiek heeft me in leven gelaten. Het was een goed teken', herinnert hij zich.

Samenkomen / de reis naar Samarkand:

Muziek is vrij van vooroordelen of grenzen. Cesares reizen over de hele wereld beïnvloedden zijn spel en creatieve perspectief doordat hij in contact kwam met mensen uit verschillende culturen en met verschillende achtergronden.

'Reizen en het ervaren van verschillende culturen zijn mijn favoriete manier om nieuwe muziek te maken', legt hij uit. 'Ik deed een speciaal project enkele maanden na de 9/11-aanvallen. Begin 2002 werd de moslimwereld gedemoniseerd. Ik begon een project - samen met Alberto Giuliani een vriend en geweldige fotojournalist - een muzikale road trip van Istanbul naar Samarkand, de helft van de Zijderoute. Ik had alleen een recorder om mee te spelen en een Moleskine notitieboekje en agenda. Alberto had natuurlijk zijn video- en fotocamera's. Door verschillende landen heen, na enkele gevaarlijke momenten, verenigde de muziek ons werkelijk met de plaatselijke bevolking, boven vooroordelen en fundamentalisme uit. We hadden onvergetelijke ontmoetingen met fantastische muzikanten in Teheran en andere stopplaatsen. Terug in Italië componeerde ik de muziek aan de hand van de geluiden van de reis en creëerde een show met video en foto's. De resultaten van deze reis zijn te vinden in 'Journey to Samarkand'.

Japan bleek verder een creatieve katalysator te zijn voor Cesare.

'Ik werd getroffen door de Japanse cultuur in 2006 toen ik mijn muziek in Japan begon te spelen. Ik was blij geschokt na mijn uitverkochte debuut in The Blue Note Tokyo, en de liefde voor dat land en volk zit nog steeds diep in mij geworteld. Het resultaat hiervan is 'Tale of Genji', een project voor piano en strijkorkest. Mijn door Japan geïnspireerde project, Spirit of the Piano, is een korte film opgenomen tijdens een rondleiding door de Yamaha-fabrieken in Japan.'

In zijn kern is Cesare een leverancier van geluiden. Ze voeden zijn verbeelding. Zijn nieuwsgierige aard helpt hem nieuwe geluiden te ontdekken. 'Ik denk dat geluid de belangrijkste prikkeling van de zintuigen is', legt hij uit. 'Ik vertrouw meer op geluid dan op woorden, niet alleen omdat het mijn werk is, maar ook omdat ik weet dat geluid en muziek in de rest van de wereld, in verschillende culturen en talen worden begrepen.'

Cesare merkte in 2020 een ander geluidslandschap op in zijn thuisstad: Minder gelach, minder auto's. De hoofdstad werd verscheurd door een duidelijke verschuiving van energie.

'De geluiden in Milaan zijn zo veranderd', merkt hij op. 'Veel meer stilte nu, maar de stilte wordt verbroken door ambulancesirenes, negatieve vibraties en een gevoel van angst. Theaters, clubs, bars en musea zijn nu voor de tweede keer gesloten in deze verschrikkelijke tijd. Muzikanten worden gedwongen hun huid af te werpen.'

Muziek als een middel van expressie:

Of we het nu maken, bestuderen of beluisteren, muziek is expressief. Cesare heeft in 2020 op afstand muziek gemaakt en daarbij samengewerkt met anderen met behulp van technologie.

'Ik vroeg mijn team om samen te werken - via het web - apart muziek maken, maar toch samen.'

Cesare heeft gecomponeerd voor ballet, opera, theater en televisie en begrijpt het nijpende gebrek aan financiële middelen voor de kunsten in Italië (en in westerse landen in het algemeen) goed, waardoor hij een relevant standpunt over dit onderwerp kan innemen.

'Het is een moeilijke tijd voor de kunsten in Italië, ondanks het feit dat ons land gezegend is met zoveel cultuur en talent. Het gratis streamingconcert is een aanfluiting, want voor muziek moet betaald worden. Muzikanten - zoals schilders, dichters enz. - moeten verdienen aan hun werk. Ze moeten meer gesteund worden. Onze rol in de samenleving moet worden gewaardeerd.'

De zuiverheid van geluid: Het concert in het donker:

Gezien zijn waardering voor de transformerende mogelijkheden van muziek, is het geen verrassing dat Cesare Blind Date - Concert in the Dark -- bedacht waarbij delen van zijn live pianoconcerten in totale duisternis worden ondergedompeld, waardoor een unieke intieme ervaring ontstaat.

'In 2009 bedacht ik een idee voor deze optredens met alleen piano. Ik wilde dat mensen muziek konden horen zonder afleiding. Het publiek hoeft me niet te zien, en dat ik het toetsenbord niet zie, stimuleert mijn improvisatie. Gewoon puur geluid waardoor we allemaal diep in onszelf kunnen gaan. De beoefening van meditatie tijdens mijn spel in de duisternis brengt mij dichter bij een spiritualiteit van geluid in het centrum van mijn muziek. Het belangrijkste was om de juiste timing van licht en donker te krijgen. Dus nadat het publiek is gaan zitten, nemen we zeven of acht minuten om geleidelijk van licht naar donker te gaan. Vervolgens speel ik 30 minuten in totale duisternis. Daarna brengen we geleidelijk het licht terug, zoals de zon langzaam opkomt bij dageraad. Elk concert was zo goed. Ik realiseerde me vanaf de eerste show dat deze ervaring voor verschillende mensen verschillende betekenissen heeft.'

Sociale en ethische verantwoordelijkheden:

Door zijn banden met zowel de minderbedeelden als de lichamelijk gehandicapten hielp Cesare bij de oprichting van CBM, een liefdadigheidsinstelling die mensen met een visuele handicap in ontwikkelingslanden helpt. (https://www.cbmitalia.org/)

'Yamaha Music Italy staat sinds 2014 aan mijn zijde om mij te ondersteunen bij CBM Italia, een internationale ontwikkelingsorganisatie die zich inzet voor het transformeren van levens van mensen met een handicap die in armoede leven. We zijn zo trots dat we meer dan 50.000 mensen hebben betrokken bij onze Italiaanse Blind Date-tours. De belangrijkste missie van CBM met 'Blind Date Concert'-evenementen is het verbeteren van het herstel van het gezichtsvermogen. Er is een soort staaroperatie die we hen helpen te krijgen.'

Er is een duidelijke en allegorische symmetrie met CBM dat het gezichtsvermogen herstelt en het 'Blind Date Concert' dat licht en geluid op de voorgrond brengt met duisternis.

Ondanks zijn vele successen blijft Cesare nederig en dankbaar. Er zit een stilzwijgende spirituele component in hem en zijn muziek, waardoor hij niet alleen een meesterlijk musicus is, maar ook een zen-meester.

(Credits @matteo.girola)

GERELATEERDE LINKS:

Website Cesare Picco
https://www.cesarepicco.com/

Webside CBM Italia
https://www.cbmitalia.org/