Artist Insights met Benjamin Mellefont

Er wordt vaak gezegd dat er veel meer getalenteerde musici zijn dan gelegenheden voor hen om professioneel op te treden. Er komen waarschijnlijk elk jaar meer bekwame afgestudeerden bij dan ooit tevoren, die allemaal streven naar toetreding tot een steeds competitievere en oververzadigdere muziekindustrie. Als zovele musici vervangbaar zijn – op grond van hun kaliber – geloof ik dat er één kwaliteit is die de besten onderscheidt en zorgt dat ze geboekt worden: professionaliteit.

Ik denk dat in de muziek, professionaliteit eigenlijk naar verschillende dingen verwijst. Ik wil een paar aspecten belichten die ik belangrijk vind. Dit is zeker geen hele uitgebreide lijst, maar het bestrijkt wel een aantal gebieden die voor mij zinvol zijn sinds ik professioneel bezig ben. Een snelle google-zoekopdracht definieert professionalisme als 'de vaardigheid die nodig is voor het op een goede manier kunnen uitoefenen van een beroep'. Als we deze stelling rechtstreeks op muziek toepassen, lijkt het misschien een oppervlakkige beschrijving: een die zich alleen richt op de technische of muzikale kwaliteiten van een performer. Met de huidige hoge normen in de sector kunnen we het kaliber bijna als vanzelfsprekend beschouwen wanneer we het over professionalisme hebben. Ik geloof dat het veel meer omvat dan dit.

Wees voorbereid -

De eerste en meest voor de hand liggende pijler van professionalisme is dat u voorbereid moet zijn voor het spelen van de muziek die van u wordt gevraagd; op een gelijk niveau als de collega’s die naast u zullen spelen. We leven in een tijd waarin het mogelijk is om in een oogwenk tientallen opnamen van de meeste werken te vinden en te beluisteren, of gratis toegang te krijgen tot een schat aan partituren. Vorige generaties musici moesten veel tijd en geld besteden aan het vinden van hun materiaal vóór de eerste repetitie, zodat er nu bijna geen excuus meer is om de muziek niet voorbereid te hebben. Als het om een gloednieuw muziekstuk gaat met alleen de partituur om u te helpen voorbereiden, kunt u letterlijk het woord 'metronoom' googelen en krijgt u zo’n apparaat gratis op het scherm van uw computer gepresenteerd. Goed voorbereid zijn op een repetitie betekent dat u meer tijd kunt besteden aan het genieten van hoe u de muziek speelt, in plaats van gestrest te zijn over het leren van de muziek terwijl u bezig bent. Een goede voorbereiding strekt zich ook uit tot uw instrumentspecifieke zaken. Stel dat u de dag voor een repetitie maar één nauwelijks werkend riet hebt en plotseling maakt een verandering in de luchtvochtigheid het onbruikbaar, dan ligt de schuld bij u omdat u onvoldoende voorbereid bent, en niet bij het weer!

Wees op tijd -

Punctualiteit is een andere uiterst belangrijke eigenschap waaraan het veel mensen nog aan ontbreekt. Als u om 10 uur een repetitie hebt en u weet dat het in het ergste geval, bij uitgevallen treinen en druk verkeer, een uur duurt om er te komen, reken dan op anderhalf uur. Maak er een gewoonte van te genieten van de stressvrije 'me-time' die u vroeg wordt gegund – trakteer uzelf op een kopje koffie, in de wetenschap dat u uw instrument rustig kunt opwarmen zoals u het wilt. Natuurlijk kan het onverwachte gebeuren waardoor u te laat komt, zelfs als u met de beste bedoelingen naar een repetitie bent vertrokken – een defecte trein of een persoonlijk noodgeval bijvoorbeeld. Alle redelijke managers of collega’s zullen begrijpen dat deze dingen iedereen kunnen overkomen; laat de betrokken persoon dan wel zo snel mogelijk weten dat u te laat of afwezig zult zijn. Punctualiteit moet ook gelden voor algemene communicatie. Als een tussenpersoon u inschakelt voor wat werk, antwoord hem dan zo snel als u kunt. Bedenk dat hij waarschijnlijk 100 keer zoveel e-mails te verwerken heeft als u.

Respect in de ruimte -

Dit is meer een grijs gebied van professionalisme. Beleefdheid of empathie zouden natuurlijk een tweede natuur moeten zijn, maar in een professionele omgeving worden ze minder begrepen omdat het geen kwaliteiten zijn die officieel worden aangeleerd: mensen worden geacht ze op te pikken in de 'school van het leven'. Bij sommigen gaat dat zeker natuurlijker dan bij anderen. In een professionele muzikale omgeving gaat het erom de gevoelens en gevoeligheden te begrijpen van de verschillende persoonlijkheden waarmee u werkt. Een duidelijk voorbeeld:

ga niet naast iemand in het orkest zitten om vervolgens zijn of haar solo’s te oefenen in de repetitiepauze! Zelfs als uw bedoelingen niet concurrerend zijn, komt dit niet snel meer goed! Een andere: als u het spel van iemand anders in het ensemble niet waardeert, laat uw negatieve gevoelens dan niet publiekelijk blijken. Als het terugkomt bij die persoon, voelt die zich beledigd en onbehaaglijk. Spelen is tenslotte gebonden aan onze identiteit, en u zult gezien worden als een soort bullebak. In mijn eerste orkestbaan, zag ik een relatief nieuw lid zich zo gedragen. Die persoon verloor vrienden heel snel.

Maar als u de kans hebt om iemand te complimenteren omdat u echt van het spel genoten hebt, moet u dat vooral doen. Het spelen van open partijen kan stressvol zijn, en iemand prijzen kan een aardige opkikker geven en bijdragen tot een goede sfeer in de ruimte. Onnodig om te zeggen, vlei iemand niet onnodig. Vleiers zijn vervelend en doorzichtig.

Als u een constructief punt wilt maken tegenover een collega, moet u de voorkeur geven aan diplomatie boven een 'ik heb gelijk, u hebt ongelijk'-benadering. Als u iemand in een hoek drijft over hoe hij iets speelt, is het onwaarschijnlijk dat hij diezelfde passage vrij en met vertrouwen zal spelen (sommige dirigenten zouden er goed aan doen dit ook te onthouden!). Bedenk ook dat als u een gast of een gelegenheidsbezoeker van een groep bent, anciënniteit en ervaring zwaar meetellen en gerespecteerd moeten worden. Als u vindt dat een collega een passage kan verbeteren, geef hem dan de ruimte en de tijd om dat te doen, net zoals u dat zelf zou verwachten.

Hoffelijkheid

Er zijn ook enkele meer genuanceerde vormen van professionalisme. Hier is een voorbeeld van het soort hoffelijkheid dat ik bedoel: in de orkestscene hier heerst een mooie cultuur van het kopen van een rondje thee of koffie in de repetitiepauze – of drankjes na een concert. Het is zinvol dat één persoon – bij toerbeurt – drie of vier koffies (of pintjes) koopt voor zijn hele sectie: het bespaart een lange wachtrij in de pauze. Het blijft nooit onopgemerkt wanneer iemand erin slaagt zijn 'rondje' verschillende keren achter elkaar te ontwijken, soms per ongeluk maar soms uit pure gierigheid. Als u het zich echt niet kunt veroorloven om drie koffie te kopen, is het belangrijk dat u aan de betrokken personen duidelijk maakt dat uw portemonnee te licht is: ze zullen het begrijpen! Anders kunt u genieten van uw kleine teken van vrijgevigheid dat het leven van uw collega’s een klein beetje gemakkelijker maakt. Dit klinkt waarschijnlijk als iets onbeduidends en heeft niets met spelen te maken, maar het hoort er allemaal bij om een persoon te zijn met wie het gemakkelijk werken is.

Terwijl ik dit stuk afrond, realiseer ik me dat er zoveel dingen zijn – voor de hand liggende en subtiele – die iemand een betrouwbare musicus maken. Ik heb veel andere aspecten van professionalisme buiten beschouwing gelaten, dus in het algemeen zou ik zeggen dat u zich moet laten leiden door uw gezonde verstand en uw beste waarden.

Benjamin Mellefont is eerste klarinettist bij het London Philharmonic Orchestra en bekleedde eerder dezelfde functie bij het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra, waarmee hij ook als solist optrad. Hij heeft ook gespeeld als gastdirigent bij vele orkesten in het Verenigd Koninkrijk en Australië. Als hij geen klarinet speelt, produceert hij graag elektronische muziek en is hij af en toe te vinden als barista in Londense koffiehuizen en op markten.